Recent is mijn vader gestorven, net als mijn moedere enkele jaren geleden aan een zeldzame vorm van kanker. Dit is een tijd van rouw, van stilvallen en stilstaan bij wat was en niet meer is. En ook een tijd van de batterijen terug opladen en zien wat er allemaal wel is.
Rouwen wordt vaak omschreven als rouwarbeid. Concreet is die arbeid het pendelen tussen de verlieservaring (wat niet meer is) en de herstelervaring (wat er nog wel is en zelfs wat zich ontwikkelt in het kielzog van een verlieservaring).
Zowel omgaan met de pijn van het verlies (verlieservaring) als terug je batterijen opladen (herstelervaring), en de afwisseling tussen die twee polen, kost energie. Het woord rouw'arbeid' is dus goed gekozen.
Wat je zelf kan doen is zowel tijd en ruimte maken voor de momenten dat de pijn voelbaar is, als tijd maken om ervaringen op te zoeken die voedend zijn en je batterij terug opladen. Je hebt dus invloed op de rouwarbeid en tegelijk laat een rouwperiode zich niet controleren. Rouw heeft een eigen tempo en de uitdaging is om dit tempo te durven volgen. Om hiervoor toelating te geven aan jezelf (en toegegeven: ook om die toelating te krijgen van anderen).
Of je nu rouwt om een overleden ouder, om gezondheidsproblemen, een belangrijke relatie die verandert of eindigt, een job die je niet meer vervult of die je uitput, een kind dat het moeilijk heeft in het leven... Rouwarbeid vraagt veel energie en heeft dus tijd nodig. Het is geen wonder en zeker geen schande als je deze belangrijke taak er niet zomaar even 'bij' kan nemen.
Hoewel het zeker zo is dat onze maatschappij niet altijd openstaat voor wat nodig is als mensen rouwen, is het innerlijk proces meestal het moeilijkste. Dat leert mijn ervaring met honderden cliënten doorheen de jaren mij, en ik herken het ook in mijn eigen leven. Mezelf echt de tijd en de ruimte gunnen die ik nodig heb, roept best wel schuldgevoelens op. Ook al is er in mijn geval niemand die mij dat schuldgevoel aanpraat.
Maar: schuldgevoel of angst zijn geen tekenen dat tijd nemen voor jezelf 'fout' is.
Het zijn signalen dat er iets van waarde op het spel staat, bijvoorbeeld de zorg voor anderen - naast de zelfzorg. Dat het misschien onwennig voelt om jezelf zoveel ruimte te geven. Dat je je prioriteiten (even) wil herschikken, of dat je oude copingmechanismen niet werken in deze fase. Dat je jezelf en alles en alle anderen de juiste plaats wil geven... Dat je een antwoord zoekt op de vraag hoe je jezelf (even) op de eerste plaats kan zetten, zonder belangrijke anderen uit het oog te verliezen.
Rouwen roept heel menselijke vragen op, waar we allemaal vroeg of laat (opnieuw) tegenaan lopen.
Comments